Hortensja bukietowa (Hydrangea paniculata): uprawa i cięcie krok po kroku

Ad Blocker Wykryty

W celu poprawnego wyświetlania strony prosimy o wyłączenie adblocka, pomaga nam to w utrzymaniu tej strony.

Wiedziałeś, że w naturze ta roślina może osiągać nawet 5 metrów wysokości? To zaskakujące, gdy myślisz o hortensji bukietowej w przydomowym ogrodzie, gdzie zwykle rośnie 1,5–3 m. Jej długie kwitnienie od lipca do późnej jesieni daje spektakularny efekt.

W tym krótkim wstępie poznasz, dlaczego warto mieć ją w swojej przestrzeni. Dowiesz się też, gdzie sadzić, aby kwiatostany były pełne i trwałe.

Hortensja bukietowa uprawa w Polsce nie wymaga ekstremalnych warunków. Jest mrozoodporna i dobrze radzi sobie zarówno w słońcu, jak i w lekkim półcieniu. W tekście pokażę Ci proste zasady sadzenia, podlewania i cięcia, które zapewnią bujne kwitnienie.

Kluczowe wnioski

  • To roślina odporna na polski klimat i cenna dla letnio-jesiennego ogrodu.
  • Optymalna gleba to próchniczna, wilgotna i przepuszczalna o pH 5,5–6,5.
  • Kwitnie długo, a zasychające kwiatostany zdobią ogród zimą.
  • Sadzenie najlepiej od marca do listopada, unikając upałów i zamarzniętej gleby.
  • W dalszej części dowiesz się, jak cięcie wpływa na wielkość i liczbę kwiatów.

Poznaj hortensję bukietową: co ją wyróżnia i dlaczego warto

Ta odmiana wyróżnia się długim okresem kwitnienia i spektakularną przemianą barw kwiatostanów. Od lipca do listopada kwiatostany zmieniają barwę z białej lub kremowej na róż, czerwień czy burgund.

hortensja bukietowa

Kwitnienie i metamorfoza kolorów

Kwitnienie trwa kilka miesięcy, więc krzewy zdobią ogród od lata do późnej jesieni. Kwiatostany osiągają 30–40 cm długości i składają się z kwiatów płodnych i płonnych, co wpływa na wygląd całej struktury.

Pokrój, wysokości i mrozoodporność

Roślina zwykle osiąga 1,5–3 m wysokości. Ma brązowe pędy i ciemnozielone, jajowate liście, które dobrze podtrzymują ciężkie kwiatostany podczas deszczu.

  • Dekoracyjność: długie kwitnienie i barwne przemiany.
  • Funkcja w ogrodzie: soliter, tło rabat, żywopłot kwitnący.
  • Odporność: mrozoodporna i efektowna także zimą dzięki zaschniętym kwiatom.

Wymagania siedliskowe: światło, wiatr i ekspozycja w ogrodzie

Stanowisko decyduje o sile kwitnienia i odporności rośliny. Wybierasz miejsce słoneczne lub lekki półcień — tam krzew najlepiej rośnie i najpewniej zawiązuje kwiaty.

wymagania siedliskowe hortensji bukietowej

Słońce vs półcień: gdzie najlepiej rośnie i najobficiej kwitnie

Unikaj mocnych przeciągów i silnych wiatrów. Uderzenia wiatru wyginają pędy i uszkadzają delikatne kwiatostany.

Pamiętaj: w głębokim cieniu pędy się wyciągają, a kwitnienie spada. Zbyt duże dawki azotu też ograniczają kwiaty, bo powodują bujny przyrost liści.

  • Wybierz poranne słońce — szybko wysusza rosę i ogranicza choroby liści.
  • W gorące lato ściółkuj glebę i podlewaj regularnie, ponieważ może dojść do przesychania.
  • Sadzisz przy murze? Wybierz stronę osłoniętą od najsilniejszych wiatrów.

Prosty plan: miejsce słoneczne lub lekki półcień, osłona przed wiatrem i umiarkowane nawożenie — to gwarantuje obfite kwitnienie i zdrowe kwiatostany.

Gleba i podłoże dla hortensji bukietowej

Dobry start zaczyna się od odpowiedniego podłoża — to podstawa zdrowych krzewów i obfitego kwitnienia. Optymalne podłoże to gleba próchniczna, piaszczysto-gliniasta, wilgotna, ale dobrze zdrenowana o pH 5,5–6,5.

gleba

Jak poprawić strukturę i zatrzymać wilgoć

Na glebach ubogich wzbogacasz ziemię kompostem. Jeśli masz zbyt lekkie podłoże, dodaj glinę i kompost, by poprawić retencję wody.

Praktyczne rozwiązania dla trudnych warunków

Na ciężkich iłach ułóż warstwę drenażu pod bryłą korzeniową, by uniknąć zastojów wilgoci. W donicach używaj mieszanek o różnej frakcji; hydrożele pomagają utrzymać wilgoć w czasie suszy.

Czego unikać

Unikaj bardzo luźnych piasków i żwirów, które wysychają błyskawicznie. Podmokłe iły oraz silnie zasadowe gleby ograniczają dostępność mikroelementów, co osłabia roślinę.

  • Sprawdź pH i dąż do 5,5–6,5 — wtedy hortensji bukietowej najłatwiej pobiera składniki.
  • Ogranicz podłoża oparte wyłącznie na torfie — lepiej dodać kompost i korę.
  • Na skrajne warunki stosuj drenaż lub mieszanki do donic.

Dobre podłoże to najlepsza inwestycja — zapewnia zdrowie i obfite kwitnienie dla hortensji.

Hortensja bukietowa uprawa: krok po kroku

Zanim posadzisz krzew, wybierz stanowisko, które przez większość dnia otrzymuje łagodne światło. Stanowisko powinno być odchwaszczone i spulchnione, bez silnych przeciągów.

Wybór miejsca i przygotowanie dołka

Kopiesz dołek nieco szerszy niż bryła i na głębokość doniczki. Sadzisz roślinę na tej samej wysokości, by nie zasypać szyjki krzewu.

Nawodnienie bryły i pierwsze podlewanie

Jeśli bryła była przesuszona, zanurz ją w wodzie przed sadzeniem. Po zasypaniu delikatnie ugniataj glebę i wykonaj obfite pierwsze podlewanie. To usuwa kieszenie powietrzne i osadza korzenie.

Ściółkowanie i ograniczanie parowania

Rozłóż warstwę ściółki z kory lub kompostu. Ściółka zmniejsza parowanie, ogranicza chwasty i poprawia strukturę gleby. W czasie suszy warstwa ta może być szczególnie przydatna.

Pielęgnacja w pierwszych tygodniach

Kontroluj wilgotność i wygląd liści. Regularne podlewanie po wiosennym lub letnim sadzeniu jest kluczowe przez kilka tygodni. Unikaj nawozów mineralnych przed i tuż po sadzeniu — zamiast nich użyj odrobiny kompostu.

  • Wybierz termin poza falą upałów.
  • Upewnij się, że nie dochodzi do zastoju wody.
  • Chroń młody krzewu przed silnym wiatrem.

Krótko: dobre stanowisko, dokładne nawodnienie bryły, ściółka i umiarkowane podlewanie to fundament udanej pielęgnacja hortensji.

Sadzenie w gruncie i w pojemnikach

Wybór terminu sadzenia decyduje o przyjęciu się sadzonki i pierwszym sezonie wzrostu.

W gruncie sadź wiosną lub jesienią, unikając mrozów i upałów. Zachowaj rozstaw 50–70 cm dla słabiej rosnących odmian i 100–120 cm dla tych o większej wysokości. Dzięki temu krzewy nie będą się wzajemnie zagłuszać.

Terminy i warunki pogodowe

Rośliny w pojemnikach możesz przesadzać od marca do listopada, z wyłączeniem zamarzniętej gleby oraz fal upałów. Wybierz dzień pochmurny lub poranek, by ograniczyć stres dla sadzonki.

Rozstaw i podłoże dla donic

W donicach użyj mieszanek żyznych i przepuszczalnych, o zróżnicowanej granulacji. Wybieraj donice z odpływem i warstwą drenażu. Donice z systemem nawadniania ułatwią utrzymanie wilgoci latem.

Aspekt W gruncie W pojemniku
Terminy Wiosna i jesień Marzec–listopad (bez mrozu i upałów)
Rozstaw 50–70 cm (kompakt), 100–120 cm (wysokie) Jedna roślina na donicę, dostosowana do odmiany
Podłoże Próchniczne, przepuszczalne Mieszanka żyzna, przewiewna, z drenażem
  • Planuj sadzenie poza skrajami pogodowymi — roślina szybciej się przyjmuje.
  • Ustaw pojemniki w miejscach osłoniętych od wiatru i kontroluj wilgotność częściej niż w gruncie.
  • Nie dodawaj od razu silnych dawek nawozy mineralnych — priorytet ma kompost i stabilizacja wilgotności.

Podlewanie: jak utrzymać stałą wilgotność bez przelania

Stała wilgotność gleby to klucz do zdrowia i obfitego kwitnienia twojej rośliny. Utrzymuj podłoże wilgotne, ale przepuszczalne, by uniknąć zastoju wody i gnicia korzeni.

Najlepsze pory dnia, technika podlewania i ściółka

Podlewasz rano lub wieczorem — to zmniejsza straty wody i chroni liści przed poparzeniem. Kieruj strumień do strefy korzeni, a nie na blaszki liści.

Ściółkowanie z kory lub kompostu stabilizuje wilgotność i ogranicza wahania temperatury przy bryle. Systemy kroplowe dostarczają wodę bezpośrednio do korzeni i oszczędzają czas.

Objawy niedoboru wody i jak szybko reagować

W upały pierwszym sygnałem jest więdnięcie i opadanie liści oraz szybkie zasychanie kwiatostanów. Gdy zauważysz te objawy, podlewaj obficie w strefie korzeni, ale sprawdź też czy gleby nie stoi woda.

  • Rano/Wieczór: podlewanie zmniejsza parowanie i stres.
  • Strefa korzeni: kieruj wodę bezpośrednio przy podstawie rośliny.
  • Uwaga na nadmiar: zbyt wilgotne podłoże blokuje tlen i powoduje choroby korzeni.
  • Pojemniki: kontroluj wilgotność częściej; rozważ linie kroplujące.

Nawożenie, które wspiera bujne kwitnienie

Odpowiedni plan nawożenia przygotuje roślinę na sezon kwitnienia. Zacznij od wprowadzenia organicznej warstwy gleby i kontynuuj zbilansowanym zasilaniem w trakcie wzrostu.

Nawozy organiczne i ich zalety

Kompost i obornik zwiększają zawartość próchnicy. Poprawiają strukturę gleby i retencję wody.

Dzięki temu korzenie mają lepszy dostęp do składników, a mikroorganizmy pracują dla rośliny.

Nawozy mineralne: jak dobrać i kiedy stosować

Po przyjęciu się rośliny możesz sięgnąć po nawozy mineralne o zrównoważonym składzie. Unikaj nadmiaru azotu — on sprzyja liściom, ale ogranicza pąki kwiatowe.

„Nadwyżka azotu prowadzi do bujnego wzrostu kosztem kwiatów.”

Kalendarz nawożenia: od wiosny do lipca

Zasilasz od wiosny, dostosowując dawki do tempa wzrostu. Kończysz nawożenie do lipca, by pędy zdążyły zdrewnieć przed zimą.

  • Wiosna: kompost + lekka dawka nawozu mineralnego po ruszeniu wegetacji.
  • Maj–czerwiec: powtórne zasilanie, kontrola azotu, więcej P i K przy silnym kwitnieniu.
  • Lipiec: ostatnie dokarmianie — później rezygnujesz z nawozów nitrowych.
Rodzaj nawozu Zalety Termin stosowania
Kompost / obornik Poprawa próchnicy, struktury, retencji wody Jesień lub wczesna wiosna co roku
Nawóz mineralny zrównoważony Szybkie uzupełnienie składników, kontrola wzrostu Po ruszeniu wegetacji do lipca
Nawóz do donic Mniejsze dawki częściej, zapobiega wyjałowieniu podłoża W sezonie wegetacyjnym, co 4–6 tygodni

Praktyczna zasada: stawiaj na nawozy organiczne jako bazę, a mineralne stosuj oszczędnie i punktowo. W donicach dawki zmniejsz i podawaj częściej.

Cięcie hortensji bukietowej: terminy i techniki

Dobre przycinanie decyduje o formie i sile kwitnienia. Pamiętaj, że ta roślina kwitnie na pędach jednorocznych, dlatego planowanie zabiegów ma znaczenie dla całego sezonu.

Dlaczego ciąć wczesną wiosną i czego unikać jesienią

Przycinaj wczesną wiosną, zanim roślina zacznie intensywnie rosnąć. Nowe pędy wyrosną i utworzą kwiaty w tym samym sezonie.

Unikaj cięcia jesienią — pobudzisz wtedy niepotrzebnie wzrost, co osłabi zimowanie pędów.

Cięcie coroczne i odmładzanie

Coroczne cięcie wykonuj na wysokość 15–20 cm. To mocne cięcie daje mniej, ale większych kwiatostanów.

Lekkie skrócenie pozostawia więcej pędów i więcej, mniejszych kwiatów. Co kilka lat przeprowadź cięcie odmładzające.

Usuń najgrubsze pędy u podstawy krzewu, by pobudzić świeże odrosty i poprawić doświetlenie środka.

Praktyczne wskazówki

  • Ostrze narzędzi dezynfekuj przed pracą.
  • Zwróć uwagę na równomierne doświetlenie wnętrza krzewu.
  • Przy mocnym cięciu oczekuj większych, efektownych kwiatów.

Zimowanie: odporność i lekkie zabezpieczenia

Odpowiednie przygotowanie przed mrozem minimalizuje ryzyko uszkodzeń i pomaga zachować dekoracyjność ogrodu. W polskim klimacie ta roślina zwykle dobrze znosi niskie temperatury, ale w surowsze zimy warto zastosować kilka prostych środków.

Czy okrywać? Kiedy wystarczy ściółka u podstawy

W standardowych warunkach wystarczy warstwa ściółki (kora, liście, słoma) przy podstawie, by chronić korzenie przed przemarzaniem. Zaschnięte kwiatostany możesz pozostawić — zdobią ogród i osłaniają pąki.

W miejscach z bardzo silnymi mrozami możesz doraźnie zastosować agrowłókninę. Montuj ją przewiewnie i zdejmuj po ociepleniu, by nie powodować pleśni.

  • Ściółka u podstawy: zabezpiecza system korzeniowy przed zimą.
  • Agrowłóknina: stosuj tylko przy mocnych spadkach temperatur.
  • Kontroluj odpływ wody — zamarzająca woda wokół bryły korzeniowej szkodzi bardziej niż mróz.
  • Młode egzemplarze mogą być wrażliwsze i zyskać na dodatkowej ściółce.
Problem Rozwiązanie Kiedy
Zbyt niskie temperatury Agrowłóknina luźno osłaniająca Podczas największych mrozów
Zamarzająca woda wokół korzeni Poprawa drenażu, odprowadzanie wody Przed przymrozkami i po opadach
Młode rośliny Grubsza warstwa ściółki i lekkie osłony Pierwsze 2–3 zimy

Podsumowanie: hortensja bukietowa jest mrozoodporna, lecz niewielkie zabiegi zabezpieczające zapewnią bezpieczniejsze przejście przez zimę.

Rozmnażanie hortensji bukietowej

Rozmnażanie tej rośliny jest proste i daje szybkie efekty, jeśli postępujesz według sprawdzonych zasad. Wybierz metodę odpowiednią do pory roku i zasobów ogrodu.

Sadzonki zielne i półzdrewniałe: pobieranie i ukorzenianie

Pobierasz sadzonki wiosną — tniesz odcinki ok. 15 cm z 2–3 parami pąków. Cięcie wykonaj skośnie, by zwiększyć powierzchnię pobierania wody.

Usuń dolne liście i zanurz końcówkę w ukorzeniaczu. Umieść w lekkim, przepuszczalnym podłożu o lekko kwaśnym odczynie.

Utrzymuj wysoką wilgotność stosując miniszklarnie lub przezroczyste osłony. Regularnie wietrz, aby zapobiec pleśnieniu.

Sadzonki zdrewniałe: przechowanie zimą i wiosenne sadzenie

Sadzonki zdrewniałe przygotowujesz późną jesienią. Przechowuj chłodno i przewiewnie — mogą być w torfie lub wilgotnym piasku.

Na wiosnę sadzisz je do zagonu lub donic i przyuczasz do warunków zewnętrznych. Ta metoda działa dobrze, gdy potrzebujesz stabilnych młodych roślin.

„Odkłady to metoda bezpieczna dla początkujących — przyginasz pęd, przysypujesz go ziemią i czekasz na korzenie.”

  • Wybieraj zdrowe pędy bez kwiatów.
  • 15 cm sadzonki z 2–3 pąkami dają najlepsze rezultaty.
  • Odkłady sprawdzają się tam, gdzie nie chcesz odcinać pędu od razu.

Choroby i szkodniki: profilaktyka i szybka interwencja

Profilaktyka jest prosta: przewiew, prawidłowe podlewanie i higiena narzędzi chronią przed wieloma patogenami. Reaguj szybko na pierwsze objawy, bo wtedy łatwiej uratujesz zdrowe kwiaty i pędy.

Mączniak prawdziwy i rzekomy: rozpoznanie i zwalczanie

Rozpoznasz mączniaka po białym, mączystym nalocie na liściach i młodych pędach. Gdy zauważysz objawy, najpierw popraw przewietrzanie i usuń porażone fragmenty.

Stosuj zabiegi mechaniczne i środki biologiczne dostępne w ogrodnictwie. Unikaj nadmiernego zraszania liści — kieruj wodę do strefy korzeni.

Dobre praktyki ograniczające problemy

  • Zachowaj właściwy rozstaw roślin, by zapewnić cyrkulację powietrza.
  • Nie zwilżaj liści podczas podlewania — podlewaj u nasady.
  • Dezynfekuj narzędzia po cięciu i usuwaj porażone części poza ogrodem.
  • Dostosuj nawożenie: unikaj nadmiaru azotu, który osłabia tkanki i zwiększa podatność na choroby.
  • Zadbaj o odpowiednie warunki świetlne — poprawia to naturalną odporność rośliny.

„Szybka reakcja na pierwsze oznaki choroby pozwala ograniczyć szkody i zachować dekoracyjność krzewu.”

Uwaga praktyczna: regularna kontrola i proste zabiegi ograniczają ryzyko. Jeśli chcesz, w kolejnej sekcji opiszę odmiany oraz aranżacje, które też wpływają na zdrowie i rozmnażanie hortensji.

Odmiany, aranżacje i uprawa w donicach

W małym ogrodzie lepiej sprawdzą się kompaktowe formy o zwartym pokroju. Wybierz odmiany pod kątem koloru i rozmiaru, a rabata zyska wyrazisty akcent.

Popularne odmiany

Polecane: ‘Limelight’, ‘Grandiflora’, ‘Pinky Winky’, ‘Vanilla Fraise’, a także kompaktowe ‘Little Lime’ i ‘Little Lamb’.

  • ‘Limelight’ — limonkowo-białe kwiatostany, potem róż.
  • ‘Grandiflora’ — krem z delikatnym różem.
  • ‘Pinky Winky’ i ‘Vanilla Fraise’ — efektowne przejścia barw.

Kompozycje z trawami i bylinami

Łączysz je z miskantami, rozplenicami, żurawkami i funkami. Trawy podkreślają formę, byliny tonują kolor i wydłużają sezon w ogrodzie.

Donice: podłoże, drenaż i zimowanie

W donicach używaj przepuszczalnej mieszanki, warstwy drenażu i systemu nawadniania. Hydrożele mogą być pomocne w upalne miesiące.

Zimą izoluj pojemniki (styropian, mata jutowa) i ustaw w miejscu osłoniętym od wiatru. Dodatkowe sadzonki pobieraj z pędów bez kwiatów, by ułatwić ukorzenianie.

Wniosek

Masz prosty przepis na efektowny krzew — ta hortensja dobrze znosi polski klimat i daje długi pokaz barw od lata do jesieni. Przy niewielkim nakładzie pracy zyskujesz trwałą dekorację ogrodu.

Najlepiej rośnie w słońcu lub lekkim półcieniu, w glebie próchnicznej o pH 5,5–6,5. Regularne podlewanie rano lub wieczorem, ściółkowanie i rozsądne nawożenie do lipca zapewniają zdrowie i obfite kwitnienie.

Planuj coroczne cięcie wczesną wiosną, zostaw ściółkę na zimę u podstawy i wykorzystaj różne wysokości oraz odmiany, by dopasować roślinę do stylu ogrodu.

Jeśli szukasz dodatkowych praktycznych porad, zajrzyj do przydatnych wskazówek pielęgnacyjnych. Powodzenia — to świetny wybór zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych ogrodników.

FAQ

Jak przygotować stanowisko dla hortensji bukietowej, by najlepiej rosnąć?

Wybierz miejsce z pełnym słońcem lub lekkim półcieniem, osłonięte od silnych wiatrów. Podłoże powinno być żyzne, próchniczne i przepuszczalne o pH około 5,5–6,5. Przed sadzeniem popraw glebę kompostem i zapewnij dobry drenaż – unikniesz zalegania wody.

Kiedy sadzić krzewy w gruncie i w donicach?

Najlepsze terminy to wiosna po przymrozkach lub wczesna jesień przed pierwszymi mrozami. W donicach możesz sadzić praktycznie przez cały sezon wegetacyjny, o ile roślina ma stały dostęp do wody i ochronę przed upałem.

Jak często podlewać, by utrzymać stałą wilgotność bez przelania?

Podlewaj regularnie, najlepiej rano lub wieczorem, kiedy parowanie jest mniejsze. Utrzymuj wilgotność podłoża równomiernie — raz lub dwa razy w tygodniu głębokie podlanie jest lepsze niż częste powierzchniowe. Ściółka ograniczy parowanie i wyrówna wilgotność.

Jak i kiedy nawozić, żeby krzew obficie kwitł?

Stosuj nawozy organiczne (kompost, dobrze przefermentowany obornik) wczesną wiosną. Mineralne, zrównoważone preparaty podaj od wiosny do lipca, unikając dokarmiania późnym latem, żeby nie pobudzić wzrostu przed zimą.

Kiedy przeprowadzić cięcie i jak głęboko ciąć pędy?

Cięcie wykonuj wczesną wiosną, przed wegetacją. Skracaj wszystkie pędy na 15–20 cm, co stymuluje obfite kwitnienie. Unikaj przycinania jesienią, bo można usunąć pąki na przyszły rok.

Jak odmłodzić stary krzew?

Usuń najgrubsze, stare pędy tuż przy podstawie, pozostawiając młodsze. Możesz rozłożyć zabieg na 2–3 sezony, by nie osłabić rośliny zbyt mocno jednego roku.

Czy trzeba okrywać krzewy na zimę?

W większości polskich regionów gatunek jest mrozoodporny, ale w chłodniejszych rejonach warto zabezpieczyć koronę lekką osłoną i grubszą warstwą ściółki przy podstawie. Unikaj hermetycznego okrywania, by zapobiec gniciu.

Jak rozmnażać przez sadzonki zielne i półzdrewniałe?

Pobieraj sadzonki wiosną lub latem, zanurz końcówki w ukorzeniaczu i umieść w lekkim podłożu (perlit z torfem). Utrzymuj wilgotność i półcień; ukorzenianie zwykle trwa kilka tygodni.

Jak rozpoznać i zwalczać mączniaka oraz inne choroby?

Mączniak objawia się białym nalotem na liściach; szybko usuwaj porażone części i stosuj opryski fungicydami kontaktowymi. Profilaktyka to dobre praktyki: właściwe nawożenie, odpowiednie podlewanie i przewiewne stanowisko.

Jakie odmiany polecane są do ogrodu i donic?

Popularne, sprawdzone odmiany to 'Limelight’, 'Grandiflora’, 'Pinky Winky’ czy 'Vanilla Fraise’. W donicach wybieraj kompaktowe formy i zadbaj o dobre podłoże oraz drenaż, a zimą dodatkowo osłoń korzenie.

Jak poprawić glebę, jeśli jest zbyt ciężka lub zbyt przepuszczalna?

Ciężkie iły rozluźnij kompostem oraz piaskiem gruboziarnistym dla lepszego drenażu. W bardzo lekkich piaskach dodaj torf i kompost, a przy problemach z utrzymaniem wilgoci rozważ hydrożele i ściółkę organiczną.

Jakie są typowe objawy niedoboru wody i jak szybko reagować?

Liście więdną, brzegów stają się suche i brązowieją. Reaguj natychmiast głębokim podlaniem i zastosowaniem ściółki. Przy silnym przesuszeniu warto przyciąć część pędów, by zmniejszyć transpirację.

Zostaw odpowiedź